بررسی مفهوم « تولد روحانی » در اشعار مولانا جلال الدین محمد رومی

نوع مقاله : پژوهشی

چکیده

تولد روحانی عارف با عشق الهی یکی از مهمترین موضــــوعات عرفان بوده و حتی به عنوان هدف عرفان نیز مطرح شده است. عارف با آگاهی از صفات بشری، فناپذیری و نیستی، و در تلاش برای جاودانه کردن خویش، به نیروی عشق الهی، تولد روحانی را تجربه می­کند تا به «انسان کامل» که ثمره وصال انسان فانی به «وجود یگانه» است،  تبدیل گردد. بر پایه اصل وجود روح یگانه در کل عالم یا اصل "وحدت وجود"، در هنگام وصال عاشق به معشوق الهی، تولدی فراگیر در عالم عرفانی رخ می­دهد. به عبارت دیگر، تولد روحانی عارف و تولد عالم بطور همزمان تحقق می یابد. در این میان، نقش شعرای عارف در بیان مفهوم تولد روحـانی از طریق شعر بسیار مهم است. در حقیقت، برای اولین بار، این شعــرای عارف ایرانی بودند که موفق شدند آنچه را که در تجربه عرفانی قابل بیان نیست، از طریق شعری غنی از سمبل، زبان و تصاویـــر عرفانی بیان نمایند. هدف این مقاله مطالعــه مفهوم تولد روحانی در آثار شعری مولانا جـلال الدین محمد رومی، دیوان شمس و مثنوی معنوی، بوده و در اجرای این تحقیق، از نقد تخیل و نقد موضوعی استفاده کرده­ایم. 

کلیدواژه‌ها


 
 
HÂFEZ DE CHIRÂZ Khâjeh Shams-od-Dîn Mohammad, Le Divân, Œuvre lyrique d’un spiritual en Perse au XIVème siècle, Introduction, traduction du persan et commentaire par Charles-Henri de Fouchécour,  Paris, Éditons Verdier, 2006.
IQBAL Mohammad, Reconstruire la Pensée Religieuse de l’Islam, Traduit par Éva de Vitray- Meyerovitch, préface de Louis Massignon, Paris, Libraire d’Amérique et d’Orient Adrien-Maisonneuve, 1955.
JALALI Ahmad, « Prélude au dialogue dans la pensée religieuse de Rûmi », in Diogène 2002/4, n 200, pp.155-164. http://www.cairn.info /article.php?ID_REVUE=DIO&ID_NUMPUBLIE=DIO_200&ID_ARTICLE =DIO_200_0155.
MAHDAVI ZÂDEH Mojgân, « ‘Mourir de ne pas mourir’ afin de créer sa propre éternité », in Frontières, vol.19, n° 2, 2007, pp. 68-71. http://id.erudit.org/iderudit /017501ar.
POURJAVADY Nasrollah, “The Notion of the Breath (Nafas) in Hallag”, in Persica XVII, 2001, pp. 85-90. http://poj.peeters-leuven.be/content.php?url=issue&journal_code=PERS&issue=0&vol= 17. 
RÛMI, Djalâl-ud-Dîn Mohammad, Mathnawî, la Quête de l’Absolu, Traduction du persan par Éva de Vitray-Meyerovitch  et Djamchid Mortazavi, Paris, Éditions du Rocher, 1990.
-          Odes mystiques (Divân-e Shams-e Tabrizi), Choix de ghazals, Traduction du persan et notes par Éva de Vitray-Meyerovitch et Mohammad Mokri, Paris, Éditions Klinkcksieck, 1973.
SAHNOUN Djaffar Mohamed, Essai sur les Origines et le Développement du soufisme, Paris, Editions Publibook, 2009.
 
VITRAY-MEYEROVITCH Éva de, Mystique et Poésie en Islam : Djalâl-ud-Dîn Rûmî et l’Ordre des Derviches tourneurs, Paris, Editions Desclée de Brouwer, 1972.
 
VITRAY-MEYEROVITCH Éva de, Rûmi : Le Chant du Soleil, Paris, Éditions La Table Ronde, Coll. Les petits livres de la sagesse, 1997.
http://www.molawi.com
منابع فارسی
تاجدینی علی، فرهنگ نمادها و نشانه ها در اندیشهء مولانا، تهران، انتشارات سروش، ۱۳۸۸.
جلال الدین محمد بلخی، دیوان شمس، تهران، انتشارات نگاه، دو جلد، ۱۳۸۷.
----، مثنوی معنوی، تهران، انتشارات بهزاد، ۱۳۷۵.
خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی، دیوان، شیراز، انتشارات زر، ۱۳۸۳
راستین فروردین و آقاخانی نوذر، فرهنگ اصطلاحات  فلسفی و عرفانی هانری کوربن، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، ۱۳۸۹.
زرین کوب عبدالحسین، پله پله تا ملاقات خدا، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۷.
زمانی کریم، شرح جامع مثنوی معنوی، دفتراول، تهران، انتشارات اطلاعات، ۱۳۸۹.
سجادی جعفر، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران، انتشارات طهوری، ۱۳۸۹.
سروش عبدالکریم، «آن نفسی که با خودی/آن نفسی که بیخودی»، سایت مولانا: قیامتگه عشق، 
کسائیان زهره و دیگران، بررسی تطبیقی مضمون بازگشت به اصل در ادبیات عرفانی جهان، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان،  ۱۳۸۸.